Tasarımcısı, başmühendisi ve test pilotu olduğu Nu.D.36 tayyaresi ile kabul testleri için gittiği Eskişehir - İnönü Hava Meydanı inişinde 13 Temmuz 1938 günü -piste hayvanların girmemesi için kazılan- hendeğe takılıp kırıma uğrayarak görev şehidi oldu Selahattin Reşit ALAN; Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Tayyare Mühendisi... ALAN'ın 37 yaşında iken havacılık yoluna hayatını feda ettiği günün 77’inci yıldönümüne tam 1 ay var!
Tüm samimiyetim, mesleğe saygım ve vefadan başka hiç bir güdü ve beklenti içinde olmaksızın 13 Temmuz 2015 gününe kadar birkaç kez daha paylaşarak hatırlatacağım bu gönderimde meslektaş büyüğüm ALAN ve onun aziz anısı ile ilgili değerlendirme ve önerilerimi özetlemek istedim:
O acı kazanın 13 Temmuz 2015 günü idrak edilecek 77 yıldönümüne tam BİR AY var!
- ALAN'dan bir İZ için yapılabilecekler o kadar çok ki!
- En iyilerini ve nereden başlanabileceğini bulabiliriz; ortak akıl ve işbirliği ile...
...
Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN ve onun aziz anısını yaşatmak ile ilgili seçenek önerilerden bu aşamada aklıma ilk gelen bir kaçını,
- Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından, ALAN'ın mecburi hizmetini yaparken “Alan II” tasarımını ve Milli Müdafa Vekalaeti kaynakları ile “M.M.V. 1” protoip tayyaresini inşaa ettiği, Eskişehir'de konuşlu ve bugün Hava Kuvvetleri Komutanlığının 1'inci Hava İkmal Bakım Merkezi'nde bulunan hangarın "Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN Hangarı" olarak isimlendirilmesi,
- Türk Hava Kurumu Genel Başkanlığı tarafından, ALAN’ın tasarımını yaparak NuDTA’da inşaa ettiği NuD.36 tayyaresinin kabul testleri için bizzat uçarak gelişinde havacılık adına 30’lu yaşların ortasında hayatını kaybettiği THK İnönü Tesislerinin “Tayyare Mühendisi ve Pilot Selâhattin Reşit ALAN Yerleşkesi” olarak isimlendirilmesi ,
- Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, Anadolu Üniversitesinde yeni kurulan “Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi” ve Eskişehir'de sivil havayolu ulaşımı ve pilotaj yükseköğretimi amaçları ile de kullanılan havaalanına kapsayan bölümünün "Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN Havalimanı ve Havacılık Yerleşkesi" olarak isimlendirilmesi,
- Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, Eskişehir Valiliği önderliğinde Hava Kuvvetleri envanterindeki hava araçları ile oluşturularak, zaman içinde Eskişehir Belediyesi düzenlemeleri ve başta TMMOB MMO UHUM-MEDAK olmak üzere STK'ların ve üniversitenin kavramsal ve bazı havacılık kuruluşlarının maddi katkıları ile geliştirilmiş ve 2010 yılında AÜ SHAUM Danışma Kurulu Üyesi olarak teklifim ve desteğimle yapılan girişimlerle Anadolu Üniversitesine devredilmiş Eskişehir Havacılık Müzesi'nin "Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN Havacılık Müzesi" olarak isimlendirilmesi,
- T.C. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından, (birkaç yıl önce, İstanbul Sultanbeyli’de de aynı isimle ve yine havacılık uygulamalarına odaklı bir başka Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi lise açılması ile sektör profesyonelleri ve öğrenciler arasında da karmaşa yaratan Sabiha GÖKÇEN adının aynı isimli havalimanı yanındaki liseye daha fazla yakıştığı ddikkate alınarak) yakın zamanda büyük ve yeni yerleşkesine geçecek Eskişehir ‘deki Sabiha Gökçen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi adının“Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi” olarak değiştirilerek inşaatı süren bu yerleşkenin de sonunda “Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN Yerleşkesi” ismi ile anılması,
- Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından, ALAN’ın teknik bilgisi ve Nuri DEMİRAĞ’ın sermayesi beraberliğinde oluşturulan ortak girişimin Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa türbesi yanındaki alanda 17 Eylül 1936 günü atılan temele sahip Nuri Demirağ Tayyare Atelyesi (NuDTA’) tesislerinin bugün bulunduğu alanda bugün İstanbul Deniz Müzesi olması nedeni ile bu müze içinde ALAN sayesinde gerçekleştirilen havacılık faaliyetleri ve hava araçlarının yer aldığı bölümün yeniden düzenlenerek “Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN ve NuDTA Müzesi” olarak isimlendirilmesi,
olarak belirtilebilirim.
.. ve İstanbul’da inşaatı süren yeni havalimanının gelişimi Atatürk Havalimanı faaliyetlerinin son bulması veya içerik değiştirmesine neden olması halinde Selâhattin Reşit ALAN isiminin verilmesinin uygun olacağını değerlendirdiğim önerilerimi de Aralık 2012 ayında yayınlanan "Türkiye'de, Endüstrinin Gelişiminde İz Bırakanlar: Mühürdarzade Mehmet Nuri Demirağ" makalemin ve Mart 2014 ayında yayınlanan "Can'ca Türkiye'de, Endüstrinin Gelişiminde İz Bırakanlar" kitabımın "Mühürdarzade Mehmet Nuri Demirağ" bölümünün en sonunda yer vermiştim.
Ayrıca, uçak mühendisliği öğretim programına sahip yükseköğretim kurumlarının, öğrencilerine ve meslek erbabına bir uçak mühendisinin bireysel ve mesleki kişiliği ile işine tutkusunu çok güzel anlattığını değerlendirdiğim,
fotoğrafı beraberinde tesis, laboratuar ve dersane, toplantı salonlarından uygun olan(lar)ına Selâhattin Reşit ALAN isimini verebilir.
...
Ulusal havacılık - uzay ve savunma endüstrilerimizin gelişimi sürecinde ilk olmuş ve ön almış alan ve tesislerimizin, çağdaş bir uygulama olarak endüstriyel sit haline getirilerek bugünün ve gelecek kuşakların kullanımına sunulması yanında bu süreçte eseri ve hatırası olanların da doğru ve yerinde anılmasının mesleki ve toplumsal dinamiklere önemli etkileri olabilecektir; çünkü "...ancak, kavranmış doğru bir geçmiş geleceğin pusulası olabilir!".
..
... eminim başarılabilir; istersek!
Selahattin Reşit ALAN adı ve eserlerinin bilinmesi, duyurularak yayılması, toplumsal farkındalığın artırılması ve -var ise ilavelerinizle- ilgili kurum ve kuruluşlara önerilerin ulaştırılarak hayata geçirilmesi konusunda değerli yardımlarınızı esirgemeden katkı sağlarsanız minnetar olurum.
Jun 12, 2015
NOT (1) - :Belirtilen öneriler 15.06.2015 günü, önerilerle ilgili belirtilen kurum ve kuruluşların açık kaynaklardan ulaşılabilir en üst yönetici ve kurumsal e-posta adreslerine sunulmuştur.
Bugüne kadar alınan doğrudan ve dolaylı cevaplardan:
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı (08.07.2015)
- "... Elektronik mektubunuzda sözü edilen bina, 1936 yılında temeli atılmış ve 1956 yılına kadar Nuri DEMİRAĞ, uçak atölyesi daha sonraları tekne onarım atölyesi, odun-kömür deposu ve temizlik deposu olarak kullanılmıştır. Söz konusu binanın 1970 yılında Deniz Müzesi'ne tahsisi ile kayıkların teşhir edilebileceği uygun bir hale getirilebilmesi maksadıyla çeşitli onarım ve ilave yapılmış, 7 Temmuz 1971 tarihinde de "Tarihi Kayıklar Galerisi" adıyla ziyarete açılmıştır. Bina "Tarihi Kayıklar Galerisi" olarak 2008 yılına kadar hizmet vermiş, bu tarihte yeni yapılacak müze binası nedeniyle yıkılmıştır.
...
- ... Böyle bir bölümün açılması kuruluş amacımızın da dışındadır. Söz konusu bölüm açılsa bile konuya ilişkin günümüze kadar gelebilmiş herhangi bir eser ve belge de bulunmamaktadır."
Dz.K.K.lığına cevapları nedeni ile teşekkür ederek önerimi belirtilen duruma göre aynı gün (08.07.2015) yeniledim:
.." tespitinizi duymak tarifsiz acı verdi! Ancak,
- ALAN sayesinde gerçekleştirilen havacılık faaliyetleri ve hava araçlarının yer aldığı bölüm...” olarak o günkü NuDTA alanının bugün bulunduğu tesis içinde ayrılacak bir bölümün bugünün ve gelecek nesillerin ALAN adı, hatırası ve eserlerini bilmesi ve anması için -belirttiğiniz Havacılık Müzesi'nde Nuri DEMİRAĞ bölümünden de yararlanılarak- tablo, doküman ve hatta bazı araçlar ilave dilerek yeniden düzenlenmesi ve bugünkü müze ile ilgili tarihçe ve diğer (elektronik ve basılı) dokümanlara bu yaşanmışlık ve acı deneyimin işlenmesi sağlanamaz mı?
- Mesajınızda yer aldığı gibi, bugünkü müzenin bir endüstriyel mirasın yok edilerek oluşturulduğu gerçeği ve bundan duyulan pişmanlığın tablolaştırılarak “işte NuDTA tam bu noktadaydı!” denilebilecek bir görünür duvara asılarak bundan sonra bu tip bir kıyımın yapılmasının önüne geçilmesine katkı verilemez mi?
.."
.
Eskişehir Anadolu Havalimanının "İsmi Hasan Polatkan Havalimanı” oldu!" (09.07.2015) : Resmi Gazetenin 9 Temmuz 2015 (bugün) ve 29411 sayılı nüshasında yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı (Karar Sayısı : 2015/7758)
"Anadolu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi tarafından işletilmekte olan Eskişehir Anadolu Havalimanının isminin “Hasan Polatkan Havalimanı” olarak değiştirilmesi; Millî Eğitim Bakanlığının 2/6/2015 tarihli ve 5636622 sayılı yazısı üzerine, Bakanlar Kurulu’nca 15/6/2015 tarihinde kararlaştırılmıştır."
Yayınlanan habere aynı gün (09.07.2015), vefa temeli nedeni ile,vefa temeli nedeni ile,
"Harika!... Ama, Eskişehir Tayyare Bakım Atelyesi'nde (1.HİBM) tasarladığı ve prototiplediği tayyarelerine dayalı olarak tasarımcısı, başmühendisi ve test pilotu olduğu Nu.D.36 tayyaresi ile kabul testleri için gittiği Eskişehir - İnönü Hava Meydanı inişinde 13 Temmuz 1938 günü kırıma uğrayarak görev şehidi olan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Tayyare Mühendisi Selahattin Reşit ALAN isminin verilmesini çok istemiştim bu havalimanına... ... ve bu amaçla önerilerimi de iki yıldır ilgililere sunuyordum; bu yıl da bir ay önce göndermiştim.ALAN'ın 37 yaşında iken havacılık yoluna hayatını feda ettiği günün 77’inci yıldönümüne tam 4 gün var; bekliyorum diğer önerilerimi de gerekçeli detayleri ile kapsayan "Ya vefa?..." başlıklı makaleme,http://www.canerel.com.tr/v2/images/publication/20150613yaVefaSRalan.pdflinki ile ulaşılabilir. Umut ederim Eskişehir Selahattin Reşit ALAN'da sahip çıkar; adı, eser(ler)i, hatıra(lar)ı hep anılır!"
yorumunu gönderdim.
NOT (2) - Kaynak: Mart 2014 ayı başında yayınlanan "Can'Ca Türkiye'de, Endüstrinin Gelişiminde İz Bırakanlar" kitap içinde bir ara bölüm olarak yer verdiğim meslektaş büyüğüm Selâhattin Reşit ALAN hakkındaki ilk makalem, geride kalan ALAN ailesi üyeleri ile 2014 yaz aylarında görüşmelerim sonrası, Türkiye Havayolu Pilotları Derneği (TALPA) yayın organı "Kokpit’ten Bakış" dergisinin Kasım 2014 içinde yayınlanan 31’nci sayısında Türkçe olarak yer aldı: Türkiye'de, Endüstrinin Gelişiminde İz Bırakanlar: Selâhattin Reşit Alan
NOT (3) - Kaynak İngilizce: Özgün hava araçlarının tasarımlarına dayalı üretim projelerinin ilgili gündemin ilk sıralarını aldığı 2015 yılında düzenlenen havacılık - uzay & savunma alanında bölgenin en önemli fuarı olan IDEF için özel hazırlanan “Defence Turkey” dergisinin Mayıs 2015 içinde yayınlanan 60’ıncı sayısında da makalenin İngilizcesi yer aldı: Those Leaving a Mark on the Development of Industry in Turkey: Selâhattin Reşit Alan
NOT (4) : Bu konuda geçmiş yıllarda yayınladığım duyuru kopyası:
NOT (5) : Bu makalenin *.pdf formatındaki kopyasında web sayfamın "Can'ca Güncel & Mesleki Çalışmalar" sayfasında yer alan "Ya Vefa?... T.C.nin İLK Tayyare Mühendisi Selahattin Reşit ALAN için Neler Yapılabilir???" başlığı ile erişişebilir.
Doğrudan erişim linki:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder