1. Son
yıllarda gelişme hızı yeniden yükselen havacılık ve Türkiye’nin konu ile ilgili
sahip olduğu fırsat ve güçlü yönler, hava aracı BOY konusunda ulusal yatırımların
gelişmesine neden olmuştur. Bu gelişmeler, doğal olarak örgün öğretim
kurumlarında yeni program, uygulama ve kontenjan artışlarına neden olmuştur.
2. Havacılık
otoritesinin, hava aracı BOY alanının (motor, komponent hariç) uçak bakımı
faaliyetlerine yönelik yaptığı güncel belirlemeler esas alınarak, ulusal
ölçekte mevcut öğretim programlarında, aşağıdaki değerlendirmeleri yapabilmek
olanaklıdır:
·
İlgili otorite
tarafından yayınlanan standartlarda, bu alanda askari öğretim seviyesi dikkate
alınmış ve mesleki kariyerin gelişiminde (akademik öğretim geçmişine dayalı)
onaylı bakım kuruluşlarında çalışma süresini de bir ön koşul olarak ortaya konulmuştur.
Diğer bir ifade ile öğretim seviyesi, onaylı bakım kuruluşlarında çalışma
süresini değiştirmektedir.
Mevcut
belirlemelere göre, örneğin bir hava aracı tipinde B1/B2 kategorisinde
onaylayıcı teknisyen olabilmek için;
o Okul
geçmişlerine bağlı olarak;
§ Normal
lise mezunlarının 5 yıl,
§ Meslek
ve teknik tise mezunlarının 3 yıl,
§ SHY-147
temel eğitim sertifikalı yüksek öğretim kurumu mezunlarının 2 yıl,
onaylı
bakım kuruluşlarında çalıştığının belgelendirilebilmesi,
o SHY-147
sınav merkezinde ilgili modüllerin tamamında başarılı olunması,
o İlgili
otoriteden bu yöndeki yetki belgesinin (lisans) alınması,
o Bu
lisansın, çalışılan SHY-145 onaylı bakım kuruluşunun bakım el kitabına uygun
görevlendirme yapılması,
gereklidir.
EASA Part 66 lisanslarında da belirtilen aşamaların EASA onay ve
belirlemelerine uygun yapılması gereklidir.
Uçak bakımı
yanında, motor ve komponent alanlarına özgün lisanslandırma esasları da
belirlenme aşamasındadır.
·
Hava aracı BOY
alanında uçak bakımı alanı ile ilgili otorite tarafından belirlenen şartlara
rağmen, bu alanda (Mühendislik alanı hariç),
o Üç
farklı seviyede (ortaöğretim, önlisans ve lisans) öğretim programı vardır.
o Toplam
1030 adet/yıl öğrenci kontenjanı bulunmaktadır.
o Lisans
seviyesinde ikinci öğretim uygulamaları oranı da zaman içinde artış eğilimi
göstermiştir.
·
Uluslararası
geçerliliğe sahip referans seviyeleri ve otorite tarafından yapılan
belirlemeler mevcut olmasına rağmen, önlisans ve/veya (bazı alanlarda) ortaöğretim
seviyesinde yetiştirilebilecek iş gücü için öğretim seviyesi lisans seviyesine
kadar yükseltilmiştir.
Öneriler
1. Hava
aracı BOY endüstrisine iş gücü yetiştiren temel öğretim programlarında;
·
Yetiştirilen
öğrenci sayılarının görev alacakları kurumlarda mevcut ve planlanan işgücü
kapasitelerine uyumu,
·
Uygulanan öğretim
programlarının içerik, uygulama detay ve seviyelerinin;
o
İş uyumu ve
bireysel kariyer beklentilerini karşılanması,
o
Yapılan
yatırımların verimliliğini sağlayabilmesi,
temel
kriter olmalıdır. Mevcut ve gelecekte açılacak öğretim programların seviyesi,
sayısı ve uygulama şekli de güncel ve gelecek endüstriyel ihtiyaç değerlendirilerek
belirlenmelidir.
2. İşgücü
öğretim seviyelerinin farklılaşması ve gerekenden daha yükseğe çıkarılması;
·
İş açısından;
o
Personel nitelik
fazlalığı (Over qualification),
o
İş gücü yoğun basit
iş operasyonlarının detaylarında uzmanlaşma düşüklüğü,
·
Birey açısından;
o
Beklenti yüksekliği,
o
İş niteliği
düşüklüğü,
o
Zamanla akut hale
gelen motivasyon kaybı,
yaratmaktadır.
Bu durum, -en genel hali ile- çok değerli ulusal bir kaynağın uygun
kullanılamamasına neden olmaktadır. Gerekli potansiyel var ve şartlar da müsait
iken ulusal hava aracı BOY faaliyetlerinde pazar beklentilerini
karşılayabilecek yapı değişiklikleri gerçekleştirilmelidir.
3. Hava
aracı BOY faaliyetlerinde küresel ve ulusal beklentileri karşılanabilmesi
“nicelik ve nitelikleri ile endüstrinin ihtiyacına ve amacına TAM UYUMLU meslek
edindirilmiş ve istihdam edilmiş iş gücü” oluşturulabilmesi ile mümkündür. Bu
nedenle, yakın dönemden başlayarak;
·
Uluslararası
normların geçerliliğinin her seviyede sağlanması ve endüstriyel ihtiyaca
uygunluk için Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun belirlemeleri de dikkate alınarak öğretim
seviyesi ve içeriğinin “işe tam olarak uyan nitelik ve bilgi (ne eksik - ne
fazla)” anlayışının hakimiyeti,
·
İşgücü verimliliği,
iş hakimiyeti ve etkin faaliyete en uygun öğretim seviye ve program yapılarının
belirlenmesi,
·
Havacılık konusunda
faaliyet gösteren liselerde öğretim görenlere bir avantajın öncelikle
sağlanması ve bu alana ilginin artırılması için lise mezunlarında aranan,
onaylı bakım kuruluşlarında belgelendirilecek çalışma süresinin,
o
Normal lise
mezunlarının 5 yıl,
o
Meslek Lise
mezunlarının 4 yıl,
o
Havacılık
programına sahip Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi mezunlarının 3 yıl,
olarak
yeniden düzenlenmesi,
·
Meslek sahibi olma
ve kariyer gelişimi süreçlerinde endüstri uzmanlarının daha fazla sorumluluk
alabilmesini sağlayacak teşvikler geliştirilmesi ve böylelikle yetiştirilecek
işgücü ile gerçekleştirilecek faaliyetlerin ülke, sektör, kurum ve kişisel
açıdan daha etkili olması,
·
Yüksek ve düşük
nitelik gerektiren her iş grubunda uzmanlaşma ile çalışma verimliliğini artıracak
uygulama olanaklarının geliştirilmesi,
·
Askeri havacılık
alanında bulunan havacılık okulları programlarında da işgücü sertifikasyonun
gerektirdiği program düzenlemelerinin yapılması,
·
Havacılık ilişkili öğretim
programlarında yetişen işgücünün sivil havacılık endüstrisi yanında (teknopark
ve teknokent faaliyetleri de dahil) askeri havacılık ve ilişkili endüstrinin de
temel iş gücü kaynağını oluşturması,
·
Hızla artan küresel
iş gücü ihtiyacına rağmen, kaybedilecek pazar payını engelleme amacı ile açık
veya gizli olarak uygulanan sınırlamalar ve iş gücünün uluslararası dolaşımı
konusunda gelişmelerin takip edilmesi, sınırlamalarla mücadele edilmesi ve
Türkiye’ye etkisinin analiz edilmesi,
·
Öğretim
programlarında;
o
Uçak yanında (otorite
tarafından yapılacak düzenlemelere uygun olarak) motor ve komponent bakım ve
onarımı alanlarına özgün programların oluşturulması,
o
Her üç bakım
faaliyeti alanı (uçak, motor ve komponent)’nda da gelişmiş ve geleceğe yönelik
konuların / teknolojilerin kapsanması,
o
Dil ve dil
seviyelerinin küresel pazara uygun hale getirilmesi,
amaçlanarak
ulusal ölçekte, tüm taraf ve ilgili uzmanların ön yargılardan arınarak
katılacağı geniş bir havacılık öğretim şurasının düzenlenmesi uygun olacaktır.
Bu
tip bir çalışma neticesinde elde edilecek sonuçların uygulanması ile sağlanacak
etkinlik seviyesinin sürekliliği için de -uygun kompozisyonda belirlenmiş-
uzmanların veya oluşturulacak (TEI tarafından Ekim 1997'de düzenlenen
"Türkiye'de Uçak Motor Sanayi ve Geleceği" konulu panelde önerilen Havacılıkta
ULusal Yenilikçi Araştırmalar Merkezi / HULYA’M gibi) havacılık enstitülerinin katkısı
sağlanarak havacılık öğretim programlarının bütünleşik bir yapıda geliştirilmesinin
gerekli olduğu değerlendirilmektedir.
Can EREL
Şubat 2012
Kaynakça:
Kaynakça:
- Airbus; "Global Market Forecast - 2011-2030: Delivering the Future"; Endüstriyel Tahmin Raporu; 2011.
- Boeing; "Current Market Outlook - 2011 -2030”; Endüstriyel Tahmin Raporu; 2011.
- C. EREL; “Gelecek Yüzyıl Teknolojileri ve Teknoloji Yönetimi Yaklaşımı ile Uçak Motor Sanayiinde Ar-Ge"; Türkiyede Uçak Motor Sanayii ve Geleceği Paneli III Tebliği; 24-25 Ekim 1997; İzmir.
- C. EREL; "Teknoloji Yoğun Havacılık Faaliyetlerinin Konumlanması ve Yapılanması"; MSI Dergisi Makalesi; Ekim 2008; İstanbul.
- C. EREL; “Hava Aracı Bakım, Onarım ve Yenileme (BOY) Faaliyetlerinde Ulusal Çekiciliğin/Etkinliğin Artıtırılması Girişimleri”; V. Ulusal Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kurultayı myTECHNIC Bildirisi; 23 Mayıs 2009.
- C. EREL; “Hava Aracı Bakım, Onarım ve Yenileme (BOY) Endüstrisi ve BOY Faaliyetlerindeki İnsan Kaynağının Mühendis Özelinde İncelenmesi”; IV. Bakım Teknolojileri Konferansı ve Sergisi Açılış Konuşması; 22 Ekim 2009.
- C. EREL; "Türk Bölgesel Yolcu Uçağı Çalıştayı İhtiyaç Değerlendirmesi"; Türk Bölgesel Yolcu Uçağı Çalıştayı “İhtiyaç” Paneli Tebliği; 18 Mayıs 2010; İstanbul
- C. EREL; " Türkiye’de Havacılık Endüstrisine Yönelik Örgün Akademik Öğretim Programlarının Değerlendirmesi"; MSI Dergisi Makalesi; Ocak 2012; İstanbul.
- I. MISETIC; “Challenges facing Europe’s Airlines”; Aviation Week MRO Europe Conference Association of European Airlines Bildirisi; 24 Eylül 2009.
- IBM Global Business Sevices; “Keep Them Flying”; Endüstriyel Analiz Raporu; 2008.
- M. McBRIDE, “Global MRO Forecast, 2011 - 2021”, Aviation Week MRO Asia Conference - TEAM SAI Bildirisi, Endüstriyel Tahmin Raporu; 9 Kasım 2011; Pekin-Çin.
Orjinal Metin: EREL, Can; “Türkiye’de Hava Aracı “Bakım, Onarım ve Yenileme” (BOY) Alanına Yönelik Örgün Öğretim Programlarının Değerlendirmes”, MSI Aylık Savunma Teknolojileri ve Strateji Dergisi Sayı 076, Şubat 2012.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder