Bilimsel Alan Bazlı URAP Ünivestite Sıralaması ve Küresel Ölçekte Türk Ünivesitelerinin Yeri

Özellikle küresel pazara yönelik faaliyetlerin karşılaştırmalı değerlendirmelerini anlamlı ve güdüleyici bularak vediğim önemi daha önce de belirtmiş ve özellikle son ay içerisinde,

• Savunma sanayi faaliyetleri ile ilgili olarak “Türkiye - İsveç” - "Bir açıdan... Savunma Sanayilerinin Karşılaştırma Özeti (Türkiye ve İsveç)",

ve

• Araştırma-Geliştirme faaliyetleri ile ilgili olarak da “Türkiye – Güney Kore” “Küresel (Endüstriyel & Ticari) Faaliyetlerde Türkiye'nin Konumu ve Yenileşim Yetisi Gelişimine Dair...”,

karşılaştırmalı değerlendirme özetlerini paylaşmıştım.

Ardından, yaz tatilim sırasında, değerli dostum Prof. Dr. Kenan TAŞ’tan aldığım “URAP 2013-2014 Matematik Alan Sıralaması” konulu değerlendirme özetinde,

• University Ranking by Academic Performance (URAP) tarafından yapılan “2013-2014 World Ranking” değerlendirmesinde,
  • Matematik alanında Dünya sıralamasında Harvard’ın 1’inci, MIT’nin 2’nci, Cambridge’in 3’üncü ,..., Çankaya Üniversitesi’nin 572’inci olduğunu,

• ODTÜ Informatics Institute içinde yapılandırılmış URAP Türkiye Özel Bölümü tarafından hazırlanan “2013-2014Matematik Alanında Üniversitelerin Sıralaması” değerlendirmesinde,
  • Türkiye’deki Devlet ve Vakıf bütün üniversitelerin Matematik Alanında birlikte değerlendirildiği listede Çankaya Üniversitesi’nin Türkiye sıralamasında 9’uncu olduğu,
  • Sıralamanın bu hali ile, Vakıf Üniversiteleri arasında Türkiye’deki en iyi konuma Çankaya Üniversitesi - Matematik ve Bilgisayar Bölümü’nün sahip olduğunu,
  • Vakıf Üniversiteleri açısından listede Atılım Üniversitesi’nin 10’uncu, Bilkent Üniverstesi’nin 15’inci, Koç Üniversitesi’nin 18’inci olduğu,
  • Türkiye’de ilk 20 üniversitenin ilan edildiği sıralamaya “Matematik” alanında vakıf üniversitelerinden sadece 5 üniversitemizin girebildiğini,
  • Matematik alanında Dünya sıralamasında Harvard’ın 1’inci, MIT’nin 2’nci, Cambridge’in 3’üncü ,..., Çankaya Üniversitesi’nin 572’inci olduğunu,

öğrendim.

Sayın Dr. TAŞ’ın, şahsında matematik alanındaki başarıya katkı sağlayanlara tebriklerimi bildirirken bu konuyu temelinden ele alarak ilgili olduğum alanlar özelinde zamanımın elverdiğince incelemek ve bazı değerlendirmeler yapmak ve daha detaylı öğrenmek isteği duydum.

...

Daha önce kitabım ve bazı makalelerimde de paylaşmıştım; çağdaş dünyada "geçmişin bilgi birikimini korumak ve kilisenin doktrinine itaati sağlamak" amacı ile öğretmek istedikleri şeyleri olan yetenekli insanlarla öğrenmek isteyen gençlerin bir araya gelmesi ile başlayan “üniversite” kurumu,

• Hakikati savunma rolüne sahip "Eğitim Üniversitesi”,
• Doğayı keşif rolüne sahip "Eğitim – Araştırma Üniversitesi”,
• Değer yaratma rolüne sahip "Eğitim - Araştırma ve Uygulama Bilgisinden Yararlanma Üniversitesi”,

aşamaları ile tanımlanan süreçte hızla gelişiyor.

Ülkemizde tüm iç yapı ve süreçleri tamamlanmış üçüncü aşamada bir üniversitemiz olmasa da, bireyi odağa alan değer yaratma ve bu değerle odakta olan bireyi yüceltme anlayışının küresel ölçekte kazandığı önem ve öncelik ulusal mevzuat ve süreçlere yansıdıkça bugün görülen bazı tekil çabaların sistematize olarak ve bir bütünlük içinde tüm üniversitelerimize yayılacağını ve bu küresel gelişmeye uyum sağlayacağı umudunu hep koruyorum.

Üniversitenin temel işlevleri,

• Öğrencileri iyi bir sosyal birey (vatandaş) ve iyi bir meslek insanı (uzman) yetiştirecek şekilde eğitmek,
• Bilimsel ve uygulamalı araştırma yapmak ve araştırma süreçleri ile bilginin gelişimine katkı sağlamak ve yeni bilgi üretmek,
• Kendi ürettikleri veya başka kişi ve kurumlarca üretilen bilgiyi topluma yaymak,
• Üniversite eğitimi dil ve kavramlara dayandığı için, resmi dili kadar yabancı dil öğretmek,
• Devlet ve özel kuruluşlar için fikir ve insan gücü kaynağı olmak,
• Kişi, kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarını sağlamak üzere toplum ve devletle işbirliği yapmak,

şeklinde bilinse de dünya üniversitelerin karşılaştırmaları değerlendirmeleri genelde araştırma temel işlevine yoğunlaşarak yapılmaktadır.

Bu karşılaştırmalı üniversite değerlendirmeleri, Çin’de Arwu-Jiao Tong, İspanya’da Webometrics, İngiltere’de Times, Hollanda’da Leiden olarak anılan sıralama sistemleri kapsadıkları farklı kriterlerle gerçekleştirilmektedir.

Sonra, dünyadaki yaklaşık 3000 universite ile ilgili Information Sciences Institute (ISI) gibi uluslararası açık kaynaklar ile konu ile ilgili ulusal otorite kurumların yayınladığı verileri esas alarak değerlendiren uluslararası URAP’ın yöntemini ve 2013 – 2014 dönemine ait olarak yayınlanan bazı indeksleri inceledim, anladımki;

• Bu değerlendirme,
  • Üniversitenin sadece “bilimsel ve uygulamalı araştırma yapmak ve araştırma süreçleri ile bilginin gelişimine katkı sağlamak ve yeni bilgi üretmek” temel işlevi ile ilgili,
  • Bu işlevin de sadece yayın alt elemanını uluslararası işbirliğine de ağırlık vererek ele alıyor,
  • Diğer araştırma ve bilgi üretmenin diğer alt elemanları ve üniversitenin (eğitimi bilginin yayılması, yabancı dil öğretimi, fikir ve insan gücü kaynağı olunması, toplum ve devletle işbirliği gibi) diğer temel işlevlerini kapsamıyor,

• Mevcut hali ile, 23 farklı (Mathematical Sciences, Physical Sciences, Chemical Sciences, Earth Sciences, Environmental Sciences, Biological Sciences, Agricultural and Veterinary Sciences, Information & Computing Sciences, Engineering, Technology, Medical and Health Sciences, Built Environment and Design, Education, Economics, Commerce - Management - Tourism and Services, Studies in Human Society, Psychology and Cognitive Sciences, Law and Legal Studies, Studies in Creative Arts and Writing, Language - Communication and Culture, History and Archaeology, Philosophy and Religious Studies, Multidisciplinar) alanda küresel, bölgesel ve ülke bazında genel (overall) değerlendirmeler mevcut,

• Bu değerlendirmede sıralamalar, toplam skor 600 olacak şekilde,
  • Number of Articles - ağırlığı % 21,
  • Total Document Count - ağırlığı % 10,
  • Citation - ağırlığı %21,
  • Journal Impact Total - ağırlığı %18,
  • Journal Citation Impact Total - ağırlığı %15,
  • Collaboration - ağırlığı %15, kıstasları(*) esas alınarak yapılıyor.

• Bu değerlendirme üniversitenin genel toplamları dikkate alınarak yapılmış; yani büyük/kalabalık öğretim elemanına sahip üniversitenin avantajı var.

• Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarını akademik başarıları doğrultusunda değerlendirebilmek için bilimsel metodlar geliştirmek ve yapılan çalışmaların sonuçlarını kamuoyu ile paylaşma amacına sahip olarak ODTÜ Informatics Institute içinde yapılandırılmış uluslararası URAP’ın Türkiye Özel Bölümü de ISI (Information Sciences Institute) gibi uluslararası açık kaynaklar ile YÖK ve ÖSYM gibi ulusal kurumların yayınladığı veriler kullanarak benzer bir çalışmayı ülke içindeki üniversitelere yönelik yapmış ve beenzer kategorilerde yayınlamış.

• URAP’ın Türkiye Özel Bölümü de uluslararası URAP gibi araştırma ağırlıklı değerlendirmeyi benzer veri kaynaklarını kullansa da;
  • Değerlendirmede esas alınan (Makale Sayısı, Öğretim Üyesi Başına Düşen Makale Sayısı, Atıf Sayısı, Öğretim Üyesi Başına Düşen Atıf Sayısı, Toplam Bilimsel Doküman Sayısı, Öğretim Üyesi Başına Düşen Toplam Bilimsel Doküman Sayısı, Doktora Öğrenci Sayısı, Doktora Öğrenci Oranı, Öğretim Üyesi Başına Düşen Öğrenci Sayısı) kıstasları ve bu kıstasların ağırlıkları farklı,
  • Değerlendirme yöntemi farklı,
  • Ve dolayısı ile ülke adına yapıldığı belirtilen sonuçlar dünya sonuçlarından farklı çıkıyor. Örneğin “2013 Tüm Üniversitelerin Genel Puan Tablosu”nda dünya sıralamasında ülkemizin en önde görünen üniversitesi ulusal sıralamada üçüncü, dünya sıralamasında ülkemizden ikinci sırada görünen üniversitesi ulusal sıralamada ilk sırada görülebiliyor. Şanssızlık Bu ulusal sıralama yapılırken farklı kriter ve yönteme dayalı olan URAP küresel sıralamasının ilgili üniversite satırında gösteriliyor olması...

• URAP’ın Türkiye Özel Bölümünün “Bilimsel Alan” sıralamalarında öğretim üyesi başına düşen makale sayısı da dikkate alındığı için, yani rakamlar üzerinde normalleştirme işlemi yapıldığı için, uluslararası URAP’ın dünya sıralaması listesinde listesinde büyük/ kalabalık üniversiteleri lehine görülen avantaj ortadan kalkıyor ve atıf alabilen yayınları üretebilrn öğretim üyesine sahip üniversite ve bölüm olmak önem kazandığı da olumlu yönde dikkati çekiyor.

Bu tespitler ışığında, daha çok ilgi alanıma giren iki konuya uluslararası URAP indekslerinde göz attım:

• Mühendislik (Engineering) Alanı: Ülkelerarası mühendislik sıralamasında ilk 250 üniversiteyi (1-250) alan tabloda Türkiye'den üniversite yok; ikinci 250 üniversite (251-500) tablosunda,
• • 303. Ortadoğu Teknik Üniversitesi,
  • 349. İstanbul Teknik Üniversitesi, var... Üzücü!

• Ülkelerarası Genel (Overall) Sıralama: Ülkelerarası genel sıralamada ilk 250 üniversiteyi (1-250) alan tabloda Türkiye yine yok (!); ikinci ve üçüncü 250 üniversiteler tablosunda görebildim Türk Bayrağı’nı...

• Category A
  • 417. İstanbul Üniversitesi
  • 458. Hacettepe Üniversitesi
  • 474. Ortadoğu Teknik Üniversitesi
  • 486. Ege University

• Category B++
  • 510. Ankara Üniversitesi
  • 519. Gazi Üniversitesi
  • 589. İstanbul Teknik Üniversitesi
  • 734. Boğaziçi Üniversitesi
  • 784. Çukurova Üniversitesi
  • 818. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

Bu değerlendirmelerin üniversitenin genel toplamları dikkate alınarak yapıldığını belirtmiştim; halbuki genel verimlilik karşılaştırmalarında olduğu gibi, durum birim öğretim üyesi başına yayın incelenerek yapılır ise durumun çok daha farklı ve düşündürücü olabileceğini de değerlendiriyorum.

Düşündüm...

• Bu tip karşılaştırmaları değerlendirmeler,
  • Üniversitenin “araştırma yapmak, bilginin gelişimine katkı sağlamak ve yeni bilgi üretmek” temel işlevinin,
  • Yayın haricindeki diğer alt elemanlarına,
  • Dışında kalan temel işlevlerine, yönelik de yapılıyor mu?

• Yapılmıyor ise, en azından üniversitenin “öğretim / eğitim” temel işlevi için Türkiye’de yapılamaz mı?

• Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarını akademik başarıları doğrultusunda değerlendirebilmek için bilimsel metodlar geliştirmek ve yapılan çalışmaların sonuçlarını kamuoyu ile paylaşma amacına sahip bir kurum olarak ululararası URAP’ın Türkiye Özel Bölümü’nün de değerlendirilen nir taraf olduğu için, ODTÜ Informatics Institute içinde yapılandırılmış olması da temel denetim ilkelerine uyum açısından yeniden değerlendirme gereken bir başka önemli husus değil midir?

• Ayrıca,
  • Üniversite öğretim üyelerinin gelirlerini eğitim ve araştırma performansına dayalı geliştirmek yerine onları özel girişim ve serbest çalışma yönlendirmenin ve bu güdüyü Teknopark’larla zirveye çıkarmanın,
  • Endüstri profesyonellerine üniversitede ders vermelerinin (doktora ve üstü akademik ünvan arayarak, bu ünvanların dil ve genel yetenek sınavları ardına saklanması ile) kısıtlanması,
  • Genel olarak, işe almada yaygın olan eş – dost – kanka önceliğinin yerine burada aranılan kriterlerde daha fazla yayına sahip öğretim üyesi transferine dönüştürülmesinin (özellikle de işletme mantığı ile yönetilmesini umut ettiğim Vakıf Üniversitelerince),
  • Üniversitelerimiz ve öğretim üyelerinin uluslararası ortak araştırma projelerinde yer almaları, uluslararası değişim programlarına katılmaları akademik kariyer gelişiminde özendirilmesinin,
  • Araştırma kapsamına eskiden -olduğu gibi- "Teknik Araştırma"nın alınması, endüstri profesyonellerinin yoğun yer alacağı "Teknik Araştırma"ya da "Bilimsel Araştırma" kadar önem atfedilmesinin,

bu değerlendirmeye nasıl ve ne şekilde etkisi vardır? Bunlar kurum başına ve kişi başına karşılaştırmalarla nasıl ölçülüyor, değerlendiriliyor ve uygulanabiliyor?

...Ki gerekli bu tip düzenlemelerle yükseköğretim kurumlarımızda kurumsal ve dolayası ile ülkesel konumumuzun yükseltilmesine katkısı olsun, gelecek nesil daha daha iyi şartlarda yetişsin.

En iyi dileklerimle,

Aug 5 2014

________________

Kaynakça :

1. C. EREL, Uçak Mühendisi; “Can’Ca Türkiye'de, Endüstrinin Gelişiminde İz Bırakanlar”; Ankara, 2014.
2. C. EREL, Uçak Mühendisi; “Rol Modeller Üniversiteye Katkı Sağlar…”; İTÜ Dergisi, Sayı #64, İstanbul, Nisan - Haziran 2014.
3. URAP; "University Ranking by Academic Performance (URAP) Center 2013-2014 Field Based Ranking"; Temmuz 2014.
4. Prof. Dr. E. ERKUT; "Üniversitelerden Nasıl Daha Fazla Girişimci Çıkabilir?", Ankara Kalkınma Ajansı Semineri; Ankara, Nisan 2012.

________________

* URAP Değerlendirme Kıstaslarına Yönelik İlave Açıklama

• “Number of Articles” is the measure of current scientific productivity which includes the articles published between 2010 - 2012 and indexed by Web of Science. The weight of this indicator on the overall ranking is %21.
• “Total Document Count” is the measure of sustainability and continuity of scientific productivity and presented by the total document count which covers all scholarly literature including conference papers, reviews, letters, discussions, scripts in addition to journal articles published in 2012. Data is obtained from Web of Science and the contribution of this indicator to overall ranking is %10.
• “Citation” is the measure of research impact and scored according to the total number of citations received in 2012 for the articles published in 2008-2012 and indexed by Web of Science. Self-citations are excluded. The effect of citation on the overall ranking is %21.
• “Journal Impact Total” is a measure of scientific impact which is derived by aggregating the impact factors of journals in which a university published articles between 2008 and 2012. Journal impact factor values are obtained from the 2012 edition of the Journal Citation Reports. The weight of this indicator is %18.
• “Journal Citation Impact Total” is the measure of received citation quality which is based on the impact factors of journals where the citing articles are published. Journal impact factor values are obtained from the 2012 edition of the Journal Citation Reports. The contribution of this indicator to the overall ranking is %15.
• “International Collaboration” is a measure of global acceptance of a university. International collaboration data, which is based on the total number of publications made in collaboration with foreign universities, is obtained from the Web of Science database for the years 2008-2012. The weight of this indicator is %15 in the overall ranking.