T.C.nin İlk Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN

...Ve bugün uzun bir süredir üzerinde çalıştığım ve yaz aylarında aile üyeleri ile görüşmelerimle sonlandırdığım T.C.nin “İlk Tayyare Mühendisi” ile ilgili,

"Türkiye'de, Endüstrinin Gelişiminde İz Bırakanlar: Selâhattin Reşit ALAN"

başlıklı makalem, bu çalışmama ilgi gösteren Türkiye Havayolu Pilotları Derneği (TALPA) periyodik yayını olan "Kokpitten Bakış" Dergisinin 31. sayısında yayınlandı.

Bugün 13 Kasım; ulusal havacılık tarihimizde önemli günlerinden biri, aynı zamanda... Mühürdarzade Mehmet Nuri DEMİRAĞ’ın öğreti dolu ömrünün sonlanarak ebediyete intikalinin 57’inci yıldönümü..

Selâhattin Reşit ALAN, aynı zamanda pilot olan ilk Tayyare Mühendisimiz olmasının yanında,

• Eskişehir'i "Havacılık Şehri" Yapan İlk Havacı. (... Ancak, kendisinin upruna hayatını bile bu şehirde feda ettiği havacılık çalışmaları ve ürünleri ile ilgili bu şehirin hiç yerinde şu anda en ufak bir izi dahi yok!)

• Türkiye'nin "sermaye" ile "bilgi"nin iş ortaklığını Mühürdarzade Mehmet Nuri DEMİRAĞ ile gerçekleştirerek teknolojik sistematiğe sahip ilk özel girişim uçak tasarım, üretim ve test tesisleri olan "Nuri Demirağ Tayyare Atölyesi, Nu.D.T.A."nın ortak yöneticisi olmuş. (... Ama bu tesislerin Beşiktaş'taki tasarım ve üretim hattının yerinde İstanbul Deniz Müzesi, test ve eğitim tesislerinin yerinde en büyük havalimanımız bulunuyor...)

Bu borçların anlamlı bir şekilde mevcut havacılık neslinin bilinç ve heyecanını da artıracak şekilde ödenmesi mümkündür... Örneğin;

... Hava Kuvvetleri Komutanlığının Eskişehir'de konuşlu 1'inci Hava İkmal Bakım Merkezi'nde ALAN'ın mecburi hizmetini ve tayyarelerini tasarlayarak prototip üretimini yaptığı tesisin girişinde gerekli ilaveler ve düzenlemeler de yapılarak "Selâhattin Reşit Alan Hangarı" ismi verilebilir.

... Eskişehir Valiliği önderliğinde Hava Kuvvetleri envanterindeki hava araçları ile oluşturularak, zaman içinde Eskişehir Belediyesi düzenlemeleri ve başta TMMOB MMO UHUM-MEDAK olmak üzere STK'ların ve üniversitenin kavramsal ve bazı havacılık kuruluşlarının maddi katkıları ile geliştirilmiş ve 2010 yılında yapılan girişimlerle Anadolu Üniversitesine devredilmiş Eskişehir Havacılık Müzesi'nde gerekli tadilat ve ilaveler de yapılarak "Selâhattin Reşit Alan Havacılık Müzesi" ismi verilebilir.

... Eskişehir'de sivil havayolu ulaşımı ve pilotaj yükseköğretimi amacı ile kullanılan havaalanına amaçlarla da kullanılan havaalanına terminal girişinde gerekli ilaveler ve düzenlemeler de yapılarak  "Selâhattin Reşit Alan Havaalanı" ismi verilebilir.

... İkisi de Milli Eğitim Bakanlığına bağlı hem Eskişehir ve hem de İstanbul'da aynı isimli "Sabiha Gökçen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi" olması nedeni ile Eskişehir'de bir yerleşke olarak yeniden inşaa edilmekte olanın adı "Selâhattin Reşit Alan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi" olarak değiştirilebilir.

... Bugün Deniz Müzesi de olsa Nu.D.T.A.dan kalan bina bu orjinal ismi ile anılır ve uygun konumlarına tarihçesi ve ilgili fotoğrafları da konulabilir.

... İstanbul'da yapımına başlanan yeni havalimanı sonrasında bu yeni havalimanın adı ve mevcut Atatürk Havalimanı arazisinde hem Mühürdarzade Mehmet Nuri DEMİRAĞ ve hem de Selâhattin Reşit ALAN ile ilgili yapılacaklar konusunda yıllardır ilgili her sözlü ve yazılı paylaşımımda ısrarla ifade ettiğim önerilerimi de bu son makalenin sonunda yineliyorum.

... O günleri en kısa zamanda görebilmeyi umut ederek her bir büyüğümü rahmet ve minnetle anıyorum.

NOT (1): "Türkiye'de, Endüstrinin Gelişiminde İz Bırakanlar: Selâhattin Reşit Alan" başlıklı makaleme http://www.canerel.com/v2/images/publication/201411TALPA_KokpittenBakis31.pdf linkine tıklayarak ulaşılabilir.

NOT (2) : Bu makalenin de yer aldığı TALPA'nın "Kokpitten Bakış #31" dergisinin tamamnına http://www.talpa.org/kokpitten_bakis/ linkinden ulaşılabilir.

NOT (3) : Yorumlardan...

______________________________

Selâhattin Reşit ALAN...
T.C.nin İlk Tayyare Mühendisi
ve
Eskişehir'i "Havacılık Şehri" Yapan İlk Havacı!

Nov 6 2014

"Her ölümlü adı ve eseri son kez anılana kadar yaşar" 
~ Kızılderili Deyişi

Çeyrek yüzyıl büyük bir keyifle içinde yaşayarak görev yapan bir Eskişehir aşığı olarak 'Eskişehir ve Endüstri' ikilisi ile hep o filmleştirilen "Türkiye'de hiçbir başarı cezasız kalmaz Evlat!" deyişi ve bu deyiş ile ilişkilendirilen 'Devrim Otomobil'i ve bu inanç projesi sürecinde 23 emekçicinin 129 gün süren serüvenini hatırlardım...

Diğer bir taraftan da, bir uçak mühendisi olarak...
...Kurtuluş ve Kuruluş süreçleri ile eş zamanlı havacılığın içinde ve 1926 yılından itibaren de havacılığın endürtiyel süreçlerine sahip olmuş Eskişehir’de havacılık, havacı ve hava aracına da ait önemli ve anlamlı izler olmalı diye düşünürdüm; hep!

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk tayyare mühendisleri ile ilgili yıllar önce yaptığım bir araştırmada, ile ilgili Türk Hava Kurumu arşivlerinde çalışmalarımda bazı mesleğimin ilk temsilcilerinden izler bulmuştum... Meğer, bilgisi, ürünleri ve canı ile Eskişehir'i "Havacılık Şehri" yapan ilk havacılar arasında Selâhattin Reşit ALAN vardı; belki de ilk....

Havacılık ile ilgili endüstriyel, akademik ve kültürel her bir detayını, çalışma ve yaşam alanını bildiğimi düşündüğüm Eskişehir’de ALAN ismini, tasarlayarak ürettiği hava araçlarını ve havacılık uğruna yine bu şehirde feda ettiği yaşamını hatırlatan ve anan tek bir iz bile yoktu!

Yaz aylarında ALAN'ın hayattaki aile üyeleri ile görüşmelerimi tamamladıktan sonra, "Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN’ın hayatı, havacılık çalışmaları ve ürünleri ile daha geniş ve özel bir bölüm olarak Can'Ca Türkiye'de, Endüstrinin Gelişiminde İz Bırakanlar" kitabımın yeni basımlarında bir "İz Bırakan" olarak yer almasına karar vermiştim.

ALAN'ın 13 Temmuz 1938 günü yaşanan o elim kazada ebediyete intikalinin yıldönümünde bu eksikliği de gündeme getiren özet değerlendirmeyi paylaştığımda ilk ilgi gösteren Türkiye Havayolu Pilotları Derneği (TALPA) oldu... Aynı zamanda Eskişehir’li bir pilot olan TALPA Yönetim Kurulu Başkanı Gürcan MANTI derneğe ait "Kokpitten Bakış" isimli periyodik dergide Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN ile ilgili araştırma çalışmama yer vermek istediklerini belirtti. Ve sonuçta hazırladığım makalenin geniş bir özeti, bu haftasonu bu dergide yayınlanacak (talpa@talpa.org).

Bu vesile ile, bu çalışmanın Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Tayyare Mühendisi Selâhattin Reşit ALAN’ı, hava araçlarını ve havacılık uğruna feda ettiği yaşamını hatırlatan bazı izleri Eskişehir’de oluşturmak amacı ile ilgili tüm mercilere yaptığım başvurularımın kısa sürede sonuç vermesine yardımcı olmasını dilerken bu konuya ilgi duyan ve "vefa" sahibi meslektaş ve ilgidaşlarımdan da katkı ve destek beklediğimi belirtmek isterim...